Sözcü Halis Kahraman, "Türkiye genelinde 80 il ve Megakent İstanbul'da sayıca yetersiz oldukları düşünülen trafik denetiminde görevli polislere sivil vatandaşlar arasından belirli kriterlere göre seçilen fahri trafik müfettişleri'nin (FTM) gönüllülük esasına göre yardımcı oluyor. " diyerek, bu göreve talip olan Türkiye genelindeki yüzlerce müfettiş adayının Valiliklere müracaat ettiğini belirterek, bu müracaatlarına İçişleri Bakanı Süleyman Soylu' tarafından görevlendirme onayı beklediklerini bildirdi.
1997’de çıkan kanunla vatandaşlar ile öğretmen,hemşire, hakim, savcı, avukat, asker ve polis gibi meslek grubu mensupları arasından isteyen ve tabii aranılan kriterlere uygun olduğu düşünülen kişiler FTM olarak görev almaya başladı.
21 yıldır süren bu uygulama sonucunda şu an Türkiye genelinde 20 bin 500, İstanbul'da ise 2 bin 800 civarında Fahri Trafik Müfettişi var. En çok müfettişin olduğu il Ankara, İstanbul ve İzmir iken en az müfettişe sahip iller ise Hakkâri, Ardahan ve Bayburt oldu.
.jpg)
ULUSALSES Genel Yayın Yönetmeni Murat Aydın, bu yıl 04-10 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Karayolu Trafik Güvenliği Haftası kutlama etkinlikleri kapsamında Fahri Trafik Müfettişleri Derneği Basın Sözcüsü Halis Kahraman ile FTM olabilmenin şartlarını, İstanbul’daki trafik müfettişlerinin nelerle karşılaştığını ve neler yapılması gerektiğini konuştuk.
Fahri trafik müfettişlerine neden ihtiyaç duyuldu ?
Bu kanun 1997’de çıktı. Ben de o günden beri bu işin içindeyim. Trafik polisi sayısının yetersiz olması böyle bir ihtiyaç belirmesine sebep oldu. Polisin olmadığı yada yetmediği yerlerde sivil insanlardan destek alınması amaçlandı.
Suiistimal edenler olabilir. Nasıl bir önlem alındı onlar için?
Yasalarla çeşitli kriterler belirlendi. Bu görevi üstlenecek olan kişinin güvenilir olabilmesi için hangi özellikleri barındırması gerektiğine karar verildi.
Nedir o özellikler ? Mesela ben istesem Fahri Trafik müfettişi olabilir miyim?
Öncelikle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve 40 yaşında olmalısınız. Bununla beraber herhangi bir yüksek öğrenim kurumundan en az 2 yıllık mezun olma şartı da var. Ayrıca 10 yıllık ehliyet sahibi olmalı ve de geçtiğimiz 5 yıl içerisinde 100 ceza puanını doldurmamış olmalısınız.Bu şartları taşıyorsanız, ikamet ettiğiniz ildeki Valilik makamına istenilen belgeleri içeren bir dilekçe vererek müracaat edeceksiniz.Bu müracaatınız İl Emniyet Müdürlüğünce değerlendirildikten ve uygun görüldükten sonra Emniyet Genel Müdürlüğünce teşkil edilecek aday fahri trafik müfettişleri listesine dahil edidikten sonra İçişleri Bakanının görevlendirme onayına sunulacak.Onayın ardından ikamet ettiğiniz il yada ilçede müfettiş olarak görev ifa edeceksiniz.
40 yaş çok değil mi ?
Bize göre de çok. Ben 30 olması gerektiğini düşünüyorum. Haydi diyelim ki “Gençtir birine kızar, ceza yazar. Bu işi daha olgun kişiler idame ettirsin” diye düşünülüyorsa da o zaman maksimum 35 yaş sınırı olmalıydı.
Kişinin içinde suiistimal etmek varsa her yaşta etmez mi?
Cezaların ortalama 108-488 lira arasında olduğunu düşünürsek ben hiçbir vatandaşımızın böyle meblağalar için birbirlerini suçlayacaklarını sanmıyorum. Yani devlet artık vatandaşına bu kadar da mı güvenmeyecek ? Hem bu trafik müfettişliği diğer konularda da emsal teşkil edebilecek bir oluşum.
Hangi konularda ?
Eğer vatandaşımız trafikte kendi kendini denetleme konusunda başarılı olursa fahri gıda müfettişleri de ortaya çıkabilir. Ve bu diğer sektörlere de yayılır.
Herhangi bir ildeki FTM sayısı neye göre belirleniyor ?
Bununla ilgili kurallar koyuldu. Şehirdeki araç sayısının binde ikisi kadar müfettiş olması gerektiğine karar verildi. Şu anda Türkiye’de 20 bin 500, İstanbul’da ise 3 bin 800 civarında kişi bu işe gönüllü oldu.
Bu sayı İstanbul için az değil mi ?
Evet. 4 milyon 500 binin üzerinde aracın olduğu bir şehirde 9000 FTM’nin olması gerekirdi ancak şuan hedeflediğimiz sayının gerisindeyiz.
Müfettişlerin herhangi bir sorunu yada bir beklentisi var mı ?
Dernek olarak, yıllardır İçişleri Bakanlığı'na müracat ederek, müfettişlerin tanzim ettikleri trafik kural ihlali tespit tutanaklarının elektronik ortamda da düzenlenmesi talep ediyorduk. Nihayet talebimiz bu yıl İçişleri Bakanlığınca uygun görüldü.
Bu yıl Mayıs ayında yapılan yönetmelik değişikliği ile, trafik kural ihlali tespit tutanakları bir hafta içinde en yakın trafik birimine elden teslim edilmekte iken, yapılan yeni yönetmelik değişikliği ile mevcut uygulamaya ek olarak fahri trafik müfettişleri tutanakları elektronik ortamda da düzenleyebilecek ve düzenledikleri tutanakları elektronik sistem üzerinden trafik kuruluşlarına gönderebilecek. İstanbul'da görevli müfetişlere Trafik Denetleme Şubesi tarafından grup halinde bu yıl Haziran ayından itibaren eğitim verilecek. Eğitimin ardından müfetişler, tutanakları elektronik ortamda da düzenleyebilecek.
Ayrıca Müfettişler, gönüllülük esasına göre kamu görevi yaptıklarını belirterek, İstanbul'da Büyükşehir Belediyesi'ne ait toplu ulaşım araçları ile otoparklardan ücretsiz yararlanmak istiyorlar.Bu beklentilerinin uygulamaya konulmasını bekliyorlar.
Yazılan cezalar nasıl belgelendiriliyor ?
Kanun 97 yılında yapıldığı için o zaman böyle akıllı telefonlar ve gelişmiş teknoloji yoktu. Müfettiş kendinde bulunan makbuza cezayı yazıyor. Zaten ceza yazdığı aracın tüm özellikleri ve cezayı yazdığı koordinatla ilgili verdiği bilgilerin hepsi uyumlu olmak zorunda.Ayrıca bazı müfettişlerimiz kural ihlalini fotoğraf çekerek, tutanağa ekliyorlar.Bu zorunlu değil, isteğe bağlı. Eğer ceza yazılan kişinin bir itirazı olursa Sulh Ceza Mahkemesi’ne itiraz ediliyor. Öyle karara bağlanıyor.
Müfettişler araç durdurup, sürücülerin evraklarını alarak denetim yapabiler mi ?
Hayır.. Zaten prensip olarak FTM’lerin sürücülerle bire bir diyaloğa girmesi yasak. Sadece uzaktan trafikte şahit oldukları kural ihlallerini tespit ederek, tutanak tanzim ediyorlar.Bu tutanakları 7 gün içinde trafik birimlerine teslim ediyorlar. Görevli trafik polisleri de bu tutanakları tek tek kontrol ettikten sonra trafik cezasına dönüştürüyorlar.
Peki hangi konularda ceza yazamıyorlar?
Müfettişlerin denetleme yapamayacakları bir çok husus var. Mesela müfettiş olarak yasal sınırından fazla yük taşıyan bir kamyonete ya da alkollü araç kullandığını düşündüğünüz bir sürücüye ceza kesemezsiniz. Çünkü resmi ölçüm ve değerlendirmelerini yapmakla yükümlü değilsiniz.
İstanbul trafiğindeki denetim yetersizliği hakkında sizin fikriniz nedir?
Birçok devletten bile fazla nüfusa sahip olan İstanbul gibi bir şehirde ortalama 2 bin 700 trafik polisi var. İstanbul’da her gün yüzlerce trafik kazası yaşanıyor. Eldeki şartlar göz önünde bulundurulunca ölümlü ve yaralamalı her kazaya bir trafik ekibi göndermek mümkün olmuyor.İstanbul'un 39 ilçesinde geceleri ise tek trafik ekibi görev yapıyor.Etkin trafik denetimi yapılabilmesi için resmi ve sivil trafik ekip sayısı mutlaka artırılmalıdır.
Maddi hasarlı kazalara artık polis ekibi gönderilmiyor, değil mi ?
Onu da 2008’de dernek olarak biz önermiştik ve kabul oldu. Yurtdışında birçok ülkede geçerli olan bir sistem. Maddi hasarlı kazalar için insanların 2 saat polis bekleyip hem kendilerine hem de trafikteki diğer sürücülere eziyet çektirmesine gerek yok.
Trafik cezaları sizce yeterli mi ?
İstanbul trafiğinde bu kadar çok kural ihlali yapılmasının sebebi cezaların yetersizliği ve adaletsizliğidir. Bunun ciddi bir şekilde denetlenmesi ve insanların cezaların ağırlığını hissetmesi gerekiyor.
Türkiye’de kesilen cezalar oltaya takılan balık gibi. Bazen bir bakıyorsunuz aynı suçu işlemiş ya da aynı ihlali yapmış kişilerden biri ceza alırken diğeri almıyor. Bu konuda sağlıklı bir sonuç alınabilmesi için EDS ve MOBESE gibi elektronik sistemlerin ciddiyetle kullanılması gerekiyor.
Ayrıca prensipte aynıymış gibi görünüp ihlal ettikleri hak ve alanlar açısından farklı olan birçok suç var. Örneğin ; kaldırıma park edene de, duble park edene de aynı ceza yazılıyor. Bunların meblağ olarak karşılığı farklı olmalı. Çünkü kaldırıma park eden hem kuralları ihlal ediyor hem de yaya haklarını çiğniyor. Aynı şekilde duble park edene park cezasının 2 katı ceza yazarsanız kimse bir daha o şeridi işgal etmez.
Müfettişlerce en çok ceza yazılan suçlar nelerdir ?
Kırmızı Işık ihlali, seyir halindeyken cep telefonu ile görüşmek, uygunsuz park, ters yola girmek, Emniyet şeridi ihlali ,Geçme kurallarına uymamak.
Müfettişlik yapan ünlü isimler var mı ?
Elbette var. Sunucu M.Ali Erbil, Gazeteciler Hınçal Uluç, Fatih Altaylı,Yazgülü Aldoğan, Futbol yorumcusu Erman Toroğlu, Sanatçılar Müjdat Gezen ve Metin Akpınar
Bana zaman ayırarak, hem fahri trafik müfettişlerinin sorunları ve beklentileri hem de trafiğin genel işleyişi hakkında bilgiler verdiğniz için size çok teşekkür ederim.
Murat bey, rica ederim. İlgili makamlara ve kamuoyuna Trafik Güvenliği ile Fahri Trafik Müfettişlerinin öneri ve isteklerinin duyurulmasına vesile olduğunuz için Ben de size teşekkürlerimi ve şükranlarımı sunuyorum.
ULUSALSES.COM-**ÖZEL HABER : MURAT AYDIN
